САРДЭЧНА ЗАПРАШАЕМ, ПАВАЖАНЫЯ ГОСТІ!
Вы знаходзіцеся ў Этнаграфічным раздзеле музея, дзе вашай увазе прадстаўлена экспазіцыя “Сялянскі быт беларусаў”. Тут сабраны сельскагаспадарчыя прылады працы, посуд, прадметы хатняга ўжытку, прадметы інтэр’ера. Адным словам, ўсё тое, чым карысталіся і нават карыстаюцца цяпер беларускія сяляне.
Адным з багатых і старажытных промыслаў беларусаў з’яўляецца народнае ткацтва. На працягу стагоддзяў яно развівалася, удасканальвалася і перадавалася з пакалення ў пакалення. У народным ткацтве знайшла сваё адлюстраванне векавая гісторыя беларускага народа, яго майстэрства, мастацкі густ.
Лён – заўсёды быў улюбленая расліна славянскіх народаў. З яго валакна выраблялі вопратку, вяроўкі і нават абутак. Вырашчаны лён трэба было сабраць, звязаць у снапы, а потым раскласці на поле, каб пад уплывам сонца, ветру і дажджу ад люняных сцяблоў адыйшла кастрыца. Гэта патрабавала шмат намаганняў. Цяжка было пераўтварыць люняныя сцяблы ў валакно, а затым у тканіну.
А вось гэты цікавы экспанат, які падобны на сярэднявяковы меч называецца трапло.
Гэта прылада для ачышчэння льнянога ці канаплянага валакна ад кастрыцы. Пры дапамозе трапла валакно калацілі, потым складвалі пластамі і скручвалі ў трубку каб яно было гатова да прадзіва. Валакно гатовае да прадзіва называецца кудзеля.
Для прадзення ільняной кудзелі выкарыстоўвалася прасніца-гэта драўляная прылада лапатападобнага выгляду, на якую закраплялі кудзелю.
Далей мы бачым верацяно-гэта прылада для ручнога прадзення лёну або воўна.
У старажытныя часы верацяном служыла драўляная палачка даўжынёй да 30 см., з завостраным верхам. На які накідвалі прасліца.
Калі вы ўважліва паглядзіце, то ўбачыце калекцыю прасаў.
Працавалі яны на вуглях. Каб працаваць такім прасам, спачатку трэба было ўнутар пакласці гарачыя бярозавыя вуглі. Каб зноў распаліць патухшыя вуглі, трэба было падуць або памахаць прасам з стараны ў сторану.
Па ўсёй Беларусі былі пашыраны качалкі. Гэта таксама прыстасаванні для разглажвання тканых вырабаў (бялізны, адзення). Накручаны на качалку выраб раскочвалі валком. Валок – прамы ці выгнуты драўляны брус з нарэзанымі ўпоперак зубцамі знізу і з ручкай.
У экспазіціі шырока прадстаўлены і ганчарныя вырабы – збаны. Гэтыя гліняныя пасудзіны служылі для прыгатавання ежы, для захоўвання малака, вады, квасу і іншых вадкіх прадуктаў.
А вось на версе размяшчаюцца гаршкі. Гэта гліняныя пасудзіны для гатавання гарачай стравы, якія могуць таксама выкарыстоўваюцца для захавання сыпкіх прадуктаў.
Маладым пакаленням неабходна ведаць і захоўваць матэрыяльную культуру свайго народа. Вось для гэтага і неабходны матэрыялы краязнаўчых музеяў, яны даносяць да нас гісторыю, прошлае сваёй Радзімы, выхоўвая ў кожным з нас патрыётаў сваёй краіны.
Рушники – это расшитое полотенце из домотканого холста, предмет народной культуры и быта у восточных славян.
Можно сказать, что рушник это своеобразная повесть о былых временах. Он не только украшал быт человека, но и связывал людей с их родом, предками и богами.
Рушник имел огромное значение для наших предков. Во время войн , эпидемий и засух женщины собирались в избе и всю ночь ткали рушник, а на утро шли и вешали его то на кресту дороги , то в церковь, что бы ненастья обходили их стороной.
Важную роль играл рушник во время рождения ребенка. Детей нужно было пеленать в рушник. Что бы те выросли сильными и здоровыми.
Немаловажную роль играл рушник и в свадебном обряде. Девушка на выданье должна была выткать около 30 – 40 рушников. Ими повязывали особо важных гостей, а также украшали свадебный поезд. Молодые во время свадебной церемонии должны были стоять на рушнике-подножнике, также им покрывали руки рушником. Всё это символизировало объединение двух семей, должно было оберегать молодых от порчи и сглаза.
Также важную роль рушник играл во время похоронных обрядов. Умершему на шею повязывали рушник, рушником покрывали гроб и опускали его в землю тоже на рушниках. Также рушник вешали на крест, это было своеобразным окном между миром живых и миром мёртвых.
Раньше у наших предков существовал обряд Покрывание Поля. Суть этого обряда в том, что первый сжатый стоп нужно было перевязать рушником, что бы задобрить богов, а следующий год был более урожайный.
Ранее, да и сейчас принято особо важных гостей встречать хлебом и солью. Это всё подавалось на рушнике и символизировало уважение.
Рушники являлись украшением жилья наших предков, сначала их вешали на образы, а после стали украшать стены домов, портреты.
Узоры, изображенные на рушниках, уникальны. Каждая деталь и даже цвет имеет определенное значение. Чёрный цвет символизировал землю, без которой не мыслима жизнь, красный – радость, белый – жизненный путь человека. Геометрический орнамент сменялся цветочным орнаментом.
Важное значение на рушнике имел символ матери. Это восьмиконечная звезда, которая обрамлялась цветочным орнаментом.
Наше стремление к настоящему, вечному живо, потому что жив рушник. Это гарантия того, что мы не забудем нашу историю.